Hipofiz Bezi Küçülmesi Riskleri ve Sonrası

Hipofiz bezi küçülmesi, hipofiz bezinin hasar görmesi neticesinde hormonlarını salgılayamaması durumuna hipofiz yetmezliği ya da tıp dilinde hipopituitarizm (Hypopituitarism) denir. Hipofiz yetmezliği, hipofiz bezinin hasar görmesi sebebiyle olabileceği gibi, hipotalamustan salgılanan hormonların az olması ya da yokluğu sonucunda da ortaya çıkabilir.

Hipofiz bezi küçüldüğünde, hipofizden salgılanan hormonlar daha az salgılanacağından, diğer salgı bezlerinde de yetmezlik gelişir. Örneğin, TSH az salgılandığında tiroit bezi yeterli çalışamaz ve tiroit hormon azlığı (Hipotiroidi) meydana gelir. ACTH az salgılandığında ise adrenal bez yetmezliği, yani kortizol hormon yetmezliği meydana gelir. FSH ve LH az salgılanırsa, yumurtalık veya testisler düzgün çalışamaz.

Hipopituitarizmde klinik farklılıklar başlıca iki nedene bağlıdır:

Tiroit hormonları, cinsel hormonlar ve kortizol hormonları tek bir hastada düşükse, hipofiz yetmezliği akla gelir. Kesin teşhis için birtakım testler yapılması gerekir.

Eksik olan hormonlar yerine konur. Yani hangi hormon eksikse, o hormonun ilacı verilir. ACTH eksikliğinde kortizon ilaçları (Hidrokortizon 20-30 mg/gün ya da prednizolon 5-7,5 mg/gün ya da metilprednizolon 4-6 mg/gün) hasta tarafından kullanılır. Operasyon, travma, inflamasyon durumlarında bu doz 2-3 kat artırılır. TSH eksikliğinde levotiroksin ilacı kullanılır. Tedaviye yanıt TSH ile değil, klinik olarak ve serum tiroksin seviyesine göre yapılır. FSH, LH eksikliği için kadınlarda östrojen tedavisi yapılır. Yeterli miktarda östrojen tedavisi ile cinsel karakterler gelişir ve kemik erimesi önlenir. Kendini daha iyi hissetme sağlanır. Her adet döngüsünün 12. ve 25. günlerinde medroksiprogesteron asetat 5-10 mg eklenir. Östrojen tedavisi 50 yaş civarına kadar aynı şekilde devam etmelidir. Erkeklerde libido ve ereksiyon sağlanması, yeterli oranda sakal gelişimi, kas gücünün sağlanması, osteoporozun önlenmesi ve tedavisi için 200-300 mg/3 haftada bir testosteron ilacı kas içerisine yapılır. Cilde yapıştırılan testosteron ilaçları da bulunur. Çocuk sahibi olmak isteyen hastalarda FSH, LH ilaçları kullanılır. Büyüme hormonu eksikliği olan çocuklarda büyüme hormonu kullanılır. Son yıllarda hipofiz bezi küçülmesi aterosklerozu (damar sertliğini) azaltıcı ve vücut yağ dağılımını düzenleyici etkileri nedeniyle büyüme hormonu eksikliği olan yetişkinlerde de büyüme hormonu tedavisi yapılmaktadır. Kansızlık (anemi), kan şekeri düşüklüğü, kanda sodyum düşüklüğü bulunur. Kan yağları yükselir. Kemik erimesi sıktır.