Hipofiz Anatomisi Hipofiz bezi, beyin tabanında, ağırlığı 400 ila 900 mg arasında değişen, kırmızımsı oval renkli bir endokrin bezidir. Ağırlığına kıyasla vücutta en fazla kan alan dokulardan biridir. Endokrin sistem ile sinir sistemi arasındaki en büyük kontrol ağı olarak işlev görür. Hipofiz bezi tam olarak beynin içinde yer almamakla birlikte alt ve yan kısımlarından beyin zarı ile karışmış bir kapsülle çevrilidir. Hipotalamusun altında bir çıkıntı gibi uzanan hipofiz bezi, 12x8x6 mm boyutlarındadır ve gebelik döneminde ağırlığı ile boyutları değişebilir. Bu değişiklik gebelik sonrasında eski haline döner ve yaşlanma ile hem kadınlarda hem de erkeklerde hipofiz bezi küçülebilir. Hipofiz bezi anatomik olarak incelendiğinde üç parçadan oluştuğu görülür:
Hipofiz Loblarının Fonksiyonları Her bir lob farklı görevler üstlenir:
Hypophysial Portal Sistem Hipofiz anatomisi içinde incelenmesi gereken diğer yapılardan biri de hypophysial portal sistemdir. Beynin her bir yarım bölümü için hipofiz bezinin içinden geçen damarsal bir sistem bulunur. Hypophysialis superior isimli damarlar, üst hipofiz ve alt hipofiz arterlerinde birer halka oluştururlar. Bu damarlar hipofiz bezi içinde sistemik kan dolaşımı ve hipotalamus arasındaki kan alışverişini sağlarlar. Salgılanan hormonlar bu damarlar aracılığıyla beynin venöz sinüslerine taşınır. Hipofiz bezi, birçok hayati fonksiyonu düzenleyen hormonlar ürettiği için, endokrin sistemin merkezi olarak kabul edilir. Anatomik ve fonksiyonel olarak hipotalamus ile yakın bir ilişki içindedir ve bu iki yapı birlikte homeostazın korunmasında kritik bir rol oynar. Ek olarak, hipofiz bezinin işlevi bozulduğunda çeşitli hastalıklar ve bozukluklar ortaya çıkabilir. Örneğin, hipofiz tümörleri hormonal dengesizliklere yol açabilir ve bu durum klinik olarak Cushing hastalığı, akromegali veya hipopitüitarizm gibi sendromlara neden olabilir. Bu nedenle, hipofiz bezinin anatomisi ve işlevi hakkında bilgi sahibi olmak, tıbbi tanı ve tedavi süreçlerinde büyük önem taşır. |
